Keuze is reuze, maar.....

keuze is reuze...,maar.....

Ali Baba

Eergisteren werd er nog laat in de avond aanhoudend op de poort gebonsd. Alles was al in de nachtstand en bij de buren al alles donker. Toen ik de deur op een kiertje opende om de honden, die niet van avondlijk bezoek houden, binnen te houden zag ik in het schijnsel van de lamp naast de poort Ali Baba. Ali Baba( 45 jaar oud) is zijn bijnaam ( er zijn hier hele hordes die Ali heten) en hij is toeristentaxichauffeur. "Ik kom om uw hulp vragen voor de behandeling van dit."....en hij wees op een enorme zwelling in zijn hals/ nek. Omdat dit niet een acuut probleem betrof, vroeg ik hem om zaterdag op spreekuurtijd terug te komen met alle informatie uit ziekenhuizen.

Zaterdag was bij beter licht de zwelling nog indrukwekkender. Hij vertelde dat dit in 1 jaar is ontstaan, dat hij al in verschillende ziekenhuizen is geweest en dat hem een operatie in Dakar is aangeraden. Kosten geschat op 50.000 dalasi, dus 900,-€ . Uit de papieren blijkt dat er al een biopsie is gedaan en de diagnose laaggradig liposarcoom is gesteld. Dit is een tumor die ontstaat uit vetweefsel. De diagnose wordt in Nederland 150 keer per jaar gesteld. Laaggradig betekent dat de tumor niet de meest boosaardige in zijn soort is. De behandeling moet bestaan uit het in zijn geheel verwijderen van de tumor. Bestraling helpt weinig en chemotherapie helemaal niet.

Het advies om naar Dakar te gaan, de hoofdstad van Senegal en ongeveer 500 km verwijderd, is gegeven door een Nederlandse chirurg die 2 weken in Gambia was om veel mensen in korte tijd te opereren.

Ali is nog wel in onderzoek in het grootste regeringsziekenhuis in Banjul en daar heeft hij morgen nog een afspraak. Eerst maar eens afwachten of er nog mogelijkheden in dat ziekenhuis zijn.

Concreet is zijn vraag dus of ik er in slaag om hem het geld voor behandeling in Dakar te geven.

Toen ik een aantal jaren geleden begon met voornamelijk het verbinden van wonden en verlichten van wat kleine kwaaltjes, heb ik niet bedacht dat zulke grote dilemma's op mijn weg zouden komen.

Meerwijverij.

Eigenlijk een rare omschrijving voor de situatie dat een man meer dan 1 vrouw trouwt en zeker in deze grensoverschrijdende MeToo-periode een ongepaste term. Mocht de lezer mij het gebruik van dit woord euvel duiden, dan is dit de kans om, desgewenst anoniem, mij mijn vet te geven. Onder dit stukje kunt u altijd met gebruikmaking van een verzonnen emailadres een onbehoorlijke reactie plaatsen.

Afgelopen week ben ik dus als onderzoeksjournalist bezig gegaan, geholpen door andere Toubabs, om enige klaarheid te brengen in de vraag wat de drijfveer is van de mannen die meer dan 1 vrouw trouwen, hoe vrouwen dit ervaren en welke invloed het heeft op hun beider bestaan.

Mijn (enige) echtgenote vroeg al of ik op dit onderwerp wil promoveren, maar daarvoor zal ik mij toch verder moeten onderdompelen in deze cultuur. Dat zou betekenen dat ik toch zeker nog 2 vrouwen zou moeten verleiden tot een huwelijk....en wij beiden vreesden voor meerdere beren op dat pad.

Onderstaand beschrijf ik een aantal situaties, die mij afgelopen week verteld zijn. Natuurlijk geef ik mijn eigen interpretatie. Vergeef me de soms wat ongelukkige woordkeuze. Disclaimer: elke overeenkomst met bestaande personen berust op toeval.

Situatie 1: Man trouwt vrouw op het platteland en samen moeten ze in hun bestaan voorzien met het verbouwen van pinda's,mais en sorghum. Daarnaast houden ze een paar schapen,kippen en geiten. Aanvankelijk hebben ze nog energie over en raakt vrouwlief direct na het stoppen met de borstvoeding weer zwanger. De zorg voor de kinderen, het wassen bij de put, de bewatering van de groentetuin en het koken van de warme maaltijd op gesprokkeld hout groeit moeders boven het hoofd. Ze wil graag hulp en die krijgt ze : haar liefhebbende echtgenoot trouwt zijn tweede echtgenote. Deze jongedame staat dan lager in de pikorde ( behalve in de avondlijke uren ) en wordt geacht een flink deel van het werk van de eerste vrouw over te nemen. Natuurlijk raakt ze ook zwanger en krijgt ook veel kinderen. De dames maken een keurig rooster op het planbord: om de 2 dagen wisselen ze van taak: wassen, koken, de tuin verzorgen en nachtdienst. Helaas willen beide vrouwen op hun tijd wel een nieuw jurkje, geurtje en dat kan de bruine van de liefhebbende echtgenoot niet altijd trekken. Kortom: scheve gezichten, dus jalouzie. De 10-15 kinderen moeten natuurlijk ook gevoed worden, op het suikerfeest allemaal mooie kleren en naar de beste school.

Vader wil met beide vrouwen het beste maatje zijn en dat lukt natuurlijk niet. Als de vrouwen bekvechten, moet hij zich stil houden, want als hij tussenbeide komt, krijgt hij zeker de volle laag. Als scheidsrechter zal hij altijd te kort schieten. Dit was eigenlijk niet de bedoeling...

Situatie 2: Op het moment dat Ebrima op de huwbare leeftijd komt, is er volgens de pater of mater familias een ideale vrouw voor hem. Ze is weliswaar nog wat jong, maar toch....nee dat moet maar doorgaan. Dus trouwt Ebrima noodgedwongen met Fatou. Ze proberen er het beste van te maken, maar het was geen liefde op het eerste gezicht. Een zestal jaren en drietal kinderen later bekoelt hun relatie, wordt Fatou minder volgzaam en waarempel treft Ebrima me toch een aardige jonge vrouw !!Hij kent zijn klassiekers gelukkig: in de Koran staat dat een man meer dan 1 vrouw kan trouwen als hij zich dat kan veroorloven. Dat laatste is wel een dingetje.....,maar met wat passen en meten..... trouwt hij op een goede (?) dag met Maryama. Hij gaat met haar en oudere familieleden naar de imam en klaar is Ebrima. Bij thuiskomst steekt Fatou natuurlijk de vlag uit en dat valt te begrijpen. Beide vrouwen krijgen een eigen slaapkamer en verder moeten ze het maar samen rooien. Hét recept voor ellende dus.

Fatou kan er nu voor kiezen om bij hem weg te gaan, maar dan moet ze naar haar familie..... en die zit niet op die schande te wachten. Bovendien moet ze dan haar zoontjes bij hun vader achterlaten, want die zijn het eigendom van hun vader ( natuurlijk ). Kortom "zwieg'n en jaknikk'n ". - De oplettende lezer weet nu dat ik de klassieker "Bartje"van Anne de Vries na enkele decades aan het herlezen ben. Ik ontdek paralellen in de situatie van 100 jaar geleden in Drenthe en de situatie in ons dorp nu.

De sfeer in deze compound zal er nooit optimaal worden. Beide vrouwen maken elkaar het leven zuur, de kinderen wordt hierdoor soms aangestoken en vechten meer dan gebruikelijk, en de geachte echtgenoot heeft 2 problemen.

Situatie 3: Man trouwt 2 vrouwen en krijgt zoveel narigheid op zijn bordje dat hij elders een stukje grond koopt, er een huisje op zet en 1 vrouw transfereert. Beide vrouwen hebben nu relatieve rust en vaders hopt heen en weer. Bij beide vrouwen wordt hij ontvangen met een opgehouden hand : fishmoney ofwel huishoudgeld graag voor eten en kleding. Hij is nu nergens meer echt thuis en kan nergens zijn pantoffels voor de kachel aantrekken. Bovendien hebben de respectievelijke schatten de Bokma niet koud gezet: moslims drinken geen alcohol immers, er is geen elektriciteit, dus geen koelkast en beide vrouwen zitten altijd "op zwart zaad". De kinderen hebben nauwelijks contact met hun vader en dat schaadt beide partijen: de kinderen hebben geen vader om zich mee te identificeren en de vader kan alleen respect afdwingen door te schreeuwen en/of te slaan.

Als je eens alles van te voren kon weten!!

Situatie 4:

Bakary is getrouwd met Banna. Ze leven van hun tuin en zijn druk bezig met zaaien, onkruid wieden, water putten en bewateren. Ze vertrekken om 04.00 naar de grote stad om een goed plaatsje op de markt te bemachtigen.Om 15.00 uur komen ze terug en moeten dan direct weer aan de slag. De kinderen worden te groot om ze op de rug mee te nemen. Dan overlijdt een jongere broer van Bakary en de weduwe blijft acher met 2 kinderen. Bakary trouwt zijn schoonzus en met zijn drieen kunnen ze het werk beter aan. Ook de ex-schoonzus krijgt kinderen.

Bakary krijgt een baan als watchman in een compound en hun leven verandert. Er is nu een geregeld inkomen. Bakary is veel van huis en tussen de vrouwen gaat het minder boteren. De ex-schoonzus "run away", in de bewoordingen van Bakary, met achterlating van de twee zoontjes, die van Bakary afstammen.

Situatie 5

De dames realiseren zich dat ze beiden in hetzelfde schuitje zitten en met dezelfde riemen over de Gambiarivier moeten roeien: ze maken van hun leven wat ze kunnen en met zijn drieen leven ze nog lang en relatief gelukkig. Net als in het monogame huwelijk: een 10 bestaat niet en met een 7 1/2 word je ook tot Heerlijkheid bevorderd.

Samenvattend : het polygame huwelijk is voor vrouwen vrijwel altijd een recept voor een verdrietig leven. Ik heb nog geen mannen gesproken, die hun huwelijk met meer dan 1 vrouw, anders betitelden dan 1 vrouw 1 probleem, 2 vrouwen 2 problemen.

Voer voor discussie!?

Op ons terrein hebben we drie honden om het terrein te bewaken. We weten natuurlijk helemaal niet of dit nodig is. Naar wij weten is er geen criminaliteit in de buurt, maar als je geen hond hebt en er komt in de nachtelijke uren ongenood bezoek, dan word je achteraf wijs.Omdat we het voor 1 hond wat eenzaam vinden op een afgesloten erf, hebben we in principe 2 honden. Na de dood van onze trouwe Labrador Nelson ( over waakhond gesproken ) bleef de oude Toubab over. We waren in de veronderstelling dat Toubab wel snel uit de tijd zou zijn, dus schaften we een puppy aan. Dit puppy had zo veel energie, dat de arme Toubab geen leven had en omdat Toubab toch snel dood zou gaan.....nog maar een pup erbij. Toubab is een taaie en op zijn 14 jarige leeftijd blaft hij nog altijd als er een auto passeert. Hij stamt nog uit de tijd dat hier nauwelijks auto's reden en dat is nu wel anders : hij heeft dag en nacht werk om alle auto's weg te blaffen. De pups zijn inmiddels flinke dames, die Toubab niet in de steek laten en vooral 's nachts op de veranda een hoog gejank laten horen als ondersteuning. De veranda met de ronde bogen is speciaal ontworpen voor de akoustiek van dit gejank, zodat het geluid zowel binnen en buiten resoneert. We hebben er 's nachts veel plezier van.

Deze honden en de hond van Ali moeten natuurlijk eten. Honden krijgen hier meestal restjes, dat wil zeggen rijst en oud brood. In onze opinie een ideaal recept voor honden met een gebrek aan veel belangrijke voedingsstoffen. Eigenlijk moeten ze kip of vis er bij hebben, maar hoe kunnen we een hond eiwitten geven, die voor de mensen nauwelijks betaalbaar zijn? Dus geven we onze honden al 14 jaar hondenbrokken, die hier in de supermarkt te koop zijn. Een zak hondenvoer van 10 kg kost 1200 dalasi = 20,-€, ongeveer de helft van de prijs van het hondenvoer dat onze hond in Nederland voorgeschoteld krijgt. Echter.......een zak rijst van 50 kg kost ook 1200 dalasi en dat is voor mensen die rijst per kopje kopen ongeveer hetzelfde als voor mensen in Drenthe 100 jaar geleden een mud aardappelen in de kelder : daar komen we de winter wel mee door!!

De 4 honden krijgen per dag samen 650 gram brokken ( ze krijgen toch wel restjes rijst ) en dat betekent dat we bij vertrek op 1 april en terugkeer in tweede week november 140 kg hondenvoer in voorraad moeten hebben. Uit schaamte durf ik niet voor 15000 dalasi hondenvoer te kopen....de cassiere bij de supermarkt verdient mogelijk 2000 dalasi per maand.Dus koop ik bij stukje en beetje in deze periode de voorraad hondenvoer. Op bijgaande foto staat de inmiddels gekochte stapel.

In de beginjaren lieten we geld achter, zodat Alhagy hondenvoer kon kopen in onze afwezigheid. Hij kreeg echter commentaar : ik heb niet eens geld om een zak rijst voor mijn familie te kopen en jij koopt hondenvoer!! Ondanks zijn verweer dat de honden de compound beschermen, voelde hij zich erg ongemakkelijk. Dan kunnen wij ons beter ongemakkelijk voelen toch!

En toen bedachten we dat er in Nederland de voedselbank is voor mensen op het bestaansminimum, terwijl wij voor 50,-€ 15 kg premium hondenvoer kopen. Ook ongemakkelijk.

Kiezen is moeilijk,maar zouden we willen ruilen met mensen die geen keuze hebben??