Procreatie

Procreatie

Is een woord waarvan de betekenis niet bij elke lezer direct zal opborrelen. Het betekent voortplanting en hoewel het veel lijkt op recreatie is het toch echt iets anders. Bij recreatie creëer je je zelf opnieuw – iets leuks doen en daar energie van opdoen- en bij procreatie creëer je een volgende generatie. Overigens hoop ik altijd maar dat aan procreatie een ontspannende activiteit voorafgaat, maar mogelijk is dat persoonlijk, dus kan ik deze opmerking maar beter achterwege laten.

Afgelopen week viel me weer op hoe veel aspecten van de menselijke voortplanting in Gambia verschillen van Nederland. Omdat jullie een droge opsomming waarschijnlijk slecht zullen verteren, zal ik een paar voorbeelden van afgelopen week vertellen om het wat smeuïger te maken. Mocht je een slechte eetlust hebben of moeilijk in slaap kunnen komen, dan is het raadzaam dit hoofdstuk niet vóór het eten of slapengaan te lezen.

Een echtpaar van midden dertig komt samen op mijn spreekuur (op zich is dat al bijzonder) en de vrouw vertelt dat ze al 7 dagen menstrueert. Ook bijzonder dat een vrouw daarmee naar míj komt. Wat blijkt: het echtpaar heeft 2 kinderen en de vrouw heeft als anticonceptie 3 jaar de prikpil gebruikt, vooruitstrevend. In september kreeg ze de laatste injectie en nu is ze ongesteld. Ik vraag of ze een zwangerschapswens heeft en daarop begint ze hard te lachen. Ali legt uit dat die vraag hier nooit gesteld wordt: rare toubab. De echtgenoot zit er wat schaapachtig bij en blijkt niet op de hoogte van de move van zijn echtgenote om te stoppen met de prikpil. Na mijn uitleg dat na 3 jaar prikpil de eierwekker van een vrouw weer op gang moet komen, maar dat ze nu best wel binnenkort vruchtbaar kan zijn en dat zo’n eerste menstruatie na de prikpil langduriger kan zijn, vertrekken ze weer. Ik vraag me af of ze hierover nu samen in gesprek gaan.

In blijde verwachting zijn komt hier niet voor. Over een zwangerschap wordt niet gepraat en pas als de omvang van de zwangere buik zodanig is dat dit zichtbaar wordt onder de wijde jurken zal de omgeving dit wel moeten opmerken. Niemand zal dus een babyshower organiseren of hoeven te bezoeken. Veel mensen hebben geen idee over de duur van een zwangerschap, weten niets over een eventuele bevallingsdatum en hoe een bevalling gaat. Afgelopen weken kwam een zwangere met onderbuik klachten. Ze had de kaart met de zwangerschapscontroles meegenomen. Ze bleek 2 x een ECHO gehad te hebben met heel verschillende uitkomsten. De laatste menstruatie stond niet genoteerd en ze vroeg mij wanneer de baby kon komen. Ik veronderstelde dat het haar eerste zwangerschap was, maar het bleek de zesde.

Ik sprak dinsdag met een Nederlandse studente verloskunde die hier gedurende 10 weken haar stage doet. Ze is ruim halverwege en heeft al veel huiveringwekkende ervaringen. Na een kwartiertje praten had ik al de volgende highlights gehoord.

Bij een zwanger meisje van 15 lentes met bloedverlies bij wie zonder deugdelijk onderzoek wordt vastgesteld dat ze een miskraam heeft, wordt zonder verdoving een curette in de baarmoeder gestoken en flink geschraapt en ze schreeuwde het uit van pijn.“Had ze maar niet zwanger moeten worden”. “Als je plezier hebt gehad bij de niet toegestane seks, dan moet je nu ook flink zijn”, zegt de, vrouwelijke, verloskundige.

Bij een door haar begeleide bevalling waarbij alles goed gaat, maar een slappe baby wordt geboren, wordt zonder onderzoek gezegd: doodgeboren kindje en het kindje wordt voor dood weggelegd. Omdat de harttonen tot de uitdrijving normaal waren, vertrouwt ze deze diagnose niet en gaat ze toch nog even naar het hartje luisteren. Bij luisteren met een versterkte stethoscoop hoort ze nog een weliswaar trage hartslag en gaat ze het kindje uitzuigen en prikkelen: springlevend kind.

Pasgeborenen wordt na de geboorte niet op de buik van de moeder gelegd, maar blijven gewoon onder een draaiende ventilator onbedekt liggen. Hét recept voor onderkoeling. Aan de borst leggen, gebeurt pas twee uren later.

Na een zwangerschap van 20 weken wordt een mini-tweeling geboren, die na enkele minuten overlijden. De stagiaire toont zich onder de indruk van dit verdriet. Commentaar: Cést la vie (een Senegalese verloskundige dus).

Vrouwen die een scheur in hun perineum oplopen worden vaak hatsflats zonder kennis van de anatomie van dit gebied gehecht. Veroordeling tot levenslang.

De gebruikte scharen om de navelstreng door te knippen zijn zo bot, dat ze haar eigen schaar altijd bij zich heeft.

We spreken hier geregeld studenten, die redelijk ondersteboven zijn van al hun ervaringen, met name in de gezondheidszorg. Jonge mensen komen vaak met idealistische bedoelingen hier stagelopen en denken hier met hun kennis mogelijk te kunnen bijdragen aan een verbetering van de behandeling. Echter….de hulpverleners hier hebben geen hulpvraag en iemand zonder hulpvraag kun je niet redden. Naar mijn idee moet je stagelopen in Gambia voor jezelf doen: zien hoe goed we het in NL hebben en proberen jezelf staande te houden in een omgeving waar mensen lijden, vaak onnodig. Verder is het goed jezelf te troosten met het idee dat je in ieder geval die patiënten, die je geholpen hebt een goede ervaring hebt bezorgd.

Een vrouw die naar een kliniek komt om te bevallen heeft nooit babykleertjes bij zich. Het kind wordt in doeken gewonden weer meegenomen. Verklaring: eerst zien of het kindje blijft leven (???) of gewoon geldgebrek?? Kleertjes van een ouder broertje/zusje worden ook niet bewaard voor een eventuele opvolger, maar weggegeven alsof er niet mogelijk nog -tig baby’tjes uit deze buik zullen komen.

In de tijd dat ik nog thuisbevallingen deed, was vaak één van mijn eerste vragen als alles wél bleek te zijn: hoe gaat hij/zij heten? Hier krijgen kinderen in moslimgezinnen hun naam op de 7e dag en is dat niet altijd de naam die de ouders bedenken, maar wordt die ingefluisterd door de dienstdoende imam die wel namen uit de Koran kan adviseren.

Generaliserend: in Gambia krijgen vrouwen een aantal kinderen onbedoeld in de schoot geworpen en in Nederland gaat er vaak een proces van wikken en wegen aan vooraf. Willen we wel kinderen en zo, ja hoeveel? Nemen we er nog één bij of laten we het zo.

De opvatting dat sexperimenterende jongens stoer zijn en meisjes sletjes komt in Nederland helaas nog in de “beste kringen ”voor. De vrouwonvriendelijk uitspraken van de Trumpen en Tate’s van deze wereld spreken voor zich, evenals het feit dat het baas-in-eigen-buik principe in veel landen op de tocht staat.

Ik heb mijn buik even vol van procreatie en ga over tot de orde van de dag.

Huisbezoeken

Afgelopen week ging ik met Petra mee op twee huisbezoeken in het vissersdorpje Tanjeh. Eerst bezochten we een gezin met onder andere een jongenstweeling van 3 jaar. Terwijl het ene jongetje vol energie rondhuppelt, kan zijn broertje nog niet eens zelfstandig zitten. Het kind kijkt wel belangstellend in het rond, lacht vriendelijk en heeft belangstelling voor een speelgoedautootje. Bij navraag zijn ze te vroeg geboren en ging een geplande keizersnede niet door, waarna ze na een 4 dagen durende bevalling geboren zijn. We werden ontvangen in de huiskamer: een vertrek zonder plafond, geen ramen, onbeschilderde cementen wanden, een oneffen vloer van cement en gemeubileerd met 1 oude driezitsbank met bijbehorend fauteuil. Je moet er geweest zijn, voordat je het kunt bevatten.

Daarna was de beurt aan een onduidelijk samengesteld gezin op een rommelig erf waar Maryama, een sterk geretardeerd meisje, vriendelijk lachend buiten op een plastic stoel zat. Ze was onlangs een paar dagen in een huis voor gehandicapte kinderen opgenomen, maar werd weer weggestuurd omdat haar astma-aanvallen niet te hanteren waren. Gelukkig kon ze deze week in een net geopende soortgelijke instelling terecht. Haar moeder woont elders en de voor de zorg verantwoordelijke grootmoeder is ziekelijk. De zorg voor dit geheel afhankelijke meisje wordt dan aan twee tienermeisjes toevertrouwd. Petra trof Maryama in zo’n periode al eens aan op de grond, bedekt met vliegen en met een vieze korst brood in de hand bij wijze van eten. Prachtig dat ze nu hopelijk blijvend goed verzorgd wordt.

Volgende week zondag is alweer de laatste voorstelling in dit theater. Maandag 24 maart vliegen we weer naar huis.